Frysk Bloed Tsjoch Op!

It Frysk folksliet lit der gjin twivel oer bestean: Bloed is eat dat echte waarde hat. Yn feiten is it de iennige rykdom dy oft in folk hat. Mar bloed moat ferstean wurde as in metafysyske krêft, en net perfoarst as it bloed yn ús ieren. It is net mooglik te praten fan in biologysk suvere Frysk. Elk hat yn syn ferline net-Fryske ynfloeden. Mar wat is dan dat dielde bloed wêroer it Fryske folksliet ús ferteld? It is in trochgeande stream fan it begjin fan it blanke folk dat harren oarsprong fynt yn Hyperborea, it mytyske lân fan blonde reuzen dat foarby de boreäle bosken leit

Kaart út 1570 wêrop Terra Icognita ( ûnbekend lân) ôfbyld is. Dit is ien fan de ferûnderstelde lokaasjes fan Hyperborea.

Wêr en hoecht ús folk presys yn de wrâld kaam is, bliuwt spekulaasje, mar it hat te krijen mei net-minsklike foarâlden dy't harren fermong hawwe mei ierdske soarten. Fan it ferskinen fan ús folk op de ierde ôf, streamt der in stream fan bloed oant it heden ta, en troch nei de takomst. It is de folks-siel dy't immen folle is mei it hâlden en dragen fan ús folk. Har blidens en har fertriet, har sjongen en har fjochtsjen. Alles hat de folks-siel de trochgeande ympuls jûn dat it de krêft jûn hat om immen wer ta ekspresje te kommen yn de wrâld.

De namme "Frysk" is al tûzenen jierren yn gebrûk. Der binnen net folle folken dy't ûnder deselde namme sa'n skoft bestien hawwe. Yn elts gefal giet de namme, neffens de festige skiedskriuwing, tebek oant it bertejier fan Jesus. Tacitus, in Romeinske skiednisskriuwer hat al ferslach dien fan ferskate konflikten tusken de Friezen en de Romeinen, werby't de Romeinen regelmjittich ferslein binne. (Bron: Tacitus, Annals, 4.72-73).

Frysk bloed tsjoch op! wol no ris brûze en siede,
En bûnzje troch ús ieren om!
Flean op! Wy sjonge it bêste lân fan d'ierde,
It Fryske lân fol eare en rom.

Ús folksliet sprekt hjir fan bloed dat him delbêde hat, dat stil stiet. It ropt hjir op ta it jaan van nije ympuls oan ús folk, ús bloed. It bloed, en dus it omtinken oan it folk en de folks-siel, moat immen yn de ieren streame. Jo moatte, mei oare wurden, immen ferfolle wêze mei it idee dat jo ûnderdiel binne fan in gehiel dat jo it libben jûn hat, en dat dit gehiel fan jo ferwachtet dat it libben en de folks-siel ek wer trochjûn wurdt oan de nije generaasjes. Hjir wurdt sprutsen fan eare en rom, datjinge dat , ûnder oare, oan de basis leit fan in wier en oprjocht folk.

Hoe ek fan oermacht, need en see betrutsen,
Oerâlde, leave Fryske grûn,
Nea waard dy fêste, taaie bân ferbrutsen,
Dy't Friezen oan har lân ferbûn.

Yn dit vers sprekt it liet oer it lange fjochtsjen mei de see. It Fryske folk hat nimmen har stee opjûn en hat derby immen gearwurkje moatten om harren bestean yn de moerassen fan Fryslân by inoar te skrabjen. It folk is dêr tige yn slagge en mei moderne techniken hawwe wy de see keare kinne, oant no ta. It is diels omreden dat wy nimmen mear guod en minsken ferlieze, dat dy taaie ban oan it ferweakje is. Wy libje yn skynber permaninte feiligens. Dat makket minsken slop en dôvet de bân fan it folk mei de folks-siel.

Fan bûgjen frjemd, bleau by 't âld folk yn eare
Syn namme en taal, syn frije sin;
Syn wurd wie wet; rjocht, sljocht en trou syn leare,
En twang, fan wa ek, stie it tsjin.

Fan bûgen frjemd; it folk knibbele allinnich foar de krêft dy't de wrâld harren libbenstier jout, en nimmen foar frjemd folk. Sa as dit fers oanjout is it tige wichtich om yn it respekt fan jo foarâlden te bliuwen, ek al libje sy net mear mei ús. Mar lykas it bloed oft de folks-siel trochrint yn de tiid, sa rint ek de geast fan ús foarâlden troch de tiid. Sy hawwe ús dus net ferlitten en yn ús hâlden en dragen moatte wy harren erfskip immen yn ús omtinken hâlde. Dat dogge wy ûnder oare troch ús sels Friezen te neame, de taal te sprekke, en immen de frijdom fan it folk as heechste guod far de geast te hâlden. Fierder wiist dit fers ús op it belang fan in man fan jo wurd te wêzen. Ôfpraat is ôfpraat, wês dus gjin draaikont en hâld dy oan dy'n wurd.

Trochloftich folk fan dizze âlde namme,
Wês jimmer op dy âlders great!
Bliuw ivich fan dy grize, hege stamme
In grien, in krêftich bloeiend leat!

Hjir ek wer wiist it fers op it belang fan it eare fan de foarâlders. Alles wat jo hawwe is troch harren oerdien oan ús. Mei nammen it lân dat sy út de see beret hawwe en ús no de romte jout om te libjen as Friezen fertsjinnet it om deistich by stil te stean.

De Friezen binne fan Germaanske ôfkomst en hja hiene bekende Goden. Odin (Wuotan), Frya, en mear út it noardske pantheon. Ek de libbensbeam Yggdrasil komt út de Noardsk-Germaanske kultuer. Ús folksliet sprekt ek oer de beam, dy symboalysk is foar it folk en de foarâlden. De grize hege stamme as prangjend symboal foar it bloed en de folks-siel. En elke poppe dy't der berne wurdt, is as in nei blêd oan dy beam. In blêd kin net bestean sûnder it sop dat troch de stamme út de grûn opnaam en oan de blêden trochjûn wurdt. En de beam kin net sûnder blêden om't sy it ljocht fan de sinne trochjouwe oan de stamme. It bloed en de folks-siel binne dêrmei de brêge tusken de ierde en de sinne.